Nizamülmülk Kimdir - Hayatı - En Önemli Eserleri Nelerdir?
Nizamülmülk Kimdir - Hayatı - En Önemli Eserleri Nelerdir?
Nizamülmülk, tam adı Ebu Ali el-Hasan et-Tusi Nizamülmülk (Arapça: نظام الملك، ابو علي الحسن الطوسي / Nizāmu'l-Mulk Abū ʿAli al-Hasan at-Tūsī; Farsça: خواجه نظام*الملک طوسی / Hace Nizāmulmulk Tūsī; d. 1018 - ö. 14 Ekim 1092), Büyük Selçuklu Devleti'nin veziri ve Siyasetname adlı öğütler kitabı yazan Farsi devlet adamı, siyaset bilimcisidir. Devlet yönetiminde hayli etkili olan Nizamülmülk'ün vezirliği Alparslan ve Melikşah dönemlerinde yayılmıştır.
Nizamülmülk,21 Zilkade 408/10 Nisan 1018 yılında İran'ın, Horasan şehrinde doğmuştur. Memleketin nizamlarının kurucusu anlamında olan Nizamülmülk ismi Abbasi halifesi Kâim bi Emrillah tarafından verildi.Nizamiye medreselerinin teşkili ve mevcut toprak sisteminin aksayan yönlerinin tadil edilmesi gibi Selçuklu devletinin müesseseleşme ve merkezileşmesi yönünde önemli sayılabilecek teşebüsslerin altına imzasını atmıştır. 1092 yılında Nizari (Haşhaşiler) tarafından öldürülmüştür.
Devlet işleriyle ilk olarak Gazne Devleti'nin Horasan valisinin yanında çalışarak başladı ve sonrasında Alparslan'ın Belh valisinin yanında devam etti. Sonrasında da 1064 yılında Büyük Selçuklu Devleti'ne vezir olarak atandı.
Bağdat, İsfahan, Nişapur, Belh, Herat, Basra, Musul ve Amul'da ki Nizamiye Medreselerini kurdurdu. Nizamiye Medreseleri adını Nizamülmülkden almıştır ve Bağdat'taki Medresenin başına İmam-ı Gazali'yi getirdi.
Alparslan ve Melikşah In 1064-1094 YILLARI arasında vezirliğini yaptı iyi bir idari teşkilat kurarak devletin sağlam temeller üzerine oturmasını sağladı Bağdat nizamiye medreseleri ni kurdu.Sultan Melikşah'ın tavsiyesiyle siyasetname adlı eserini yazdı bu eserde devlet yöneticilerine fikirler verdim.Siyaset Name Örneği(Padişah İçin Haftada İki Gün Mezalim'e oturmaktan,haklıyı haksızdan ayırmaktan,adalet dağıtmaktan,raiyetin,sözünü,vasıtasız,kendi kulağı ile işitmekten başka çare yoktur. Onların daha mühim olan bir kaç dilekçeyi arz etmeleri,hükümdarın da dilekçelerin her biri hakkında bir yazılı emir vermesş gerekir.Zira,cihan hakimin zulme uğrayanlar ve adalet isteyenleri haftada iki gün huzuruna davet ettiği ve sözlerini dinlediği haberi memlekette yayılınca bütün zalimler korkarlar;ellerini çekerler, hiç kimse cezalandırılma korkusu ile zulüm ve yağmaya cesaret edemez)
