10. sınıf dil ve anlatım isim tamlamalarını kısaca özetler misiniz lütfen 



Sagot :

SİM TAMLAMALARI
*Bir ismin başka bir isimle oluşturduğu takıma isim tamlaması denir.
Örnek: Duvarın boyası. Kalemin ucu. Naylon çorap.
(tamlayan) (tamlanan) (tamlayan) (tamlanan) (tamlayan) (tamlanan)

1.Belirtili isim tamlamasıBelirtili isim tamlaması, tamlayan ismin; -ın,-in,un,-ün, yada -nın,-nin,-nun,-nün tamlanan ismin ise ;-ı,-i -o,-ö,-u,-ü yada -sı,-si,-su,-sü eklerinden birini almasıyla oluşan tamlamadır.
Örnek: Murat’ın bıyığı.
Çocuğun paltosu.
Arabanın tekeri.
2.Belirtsiz isim tamlamasıBelirtisiz isim tamlaması, tamlayan ismin eksiz, tamlanan ismin ekli olduğu tamlamalardır.
Örnek: Çocuk paltosu.
Resim sergisi
Kitap sayfası
3.Takısız isim tamlaması: Hem tamlayanın hem de tamlananın eksiz olduğu tamlamalardır.
*Sıfat tamlamasından nasıl ayırt edilir ?
*Tamlayan tamlananın neden yapıldığını bildirir.
*Tamlayan tamlananın neye benzediğini bildirir.
Örnek: Ölü deniz. (Deniz ölüye benzetilmiş.)
Gümüş bıçak.(Bıçağın neden yapıldığını bildirmiş.)
Lastik top. (Topun neden yapıldığını bildirmiş.)
Naylon çorap.(Çorabın neden yapıldığını bildirmiş.)
*Takısız isim tamlamasını ayırt edebilmenin diğer bir yolu da iki kelimenin arasına gibi edatının getirilmesidir. Eğer anlam bozulmuyorsa bu tamlama takısız isim tamlamasıdır.
Örnek: Gümüş dere.(Gümüş gibi dere.)
4.Zincirleme isim tamlaması: Tamlayanın yada tamlananın tekrar bir isim tamlamasından meydana gelmesiyle zincirleme isim tamlaması oluşur.

Örnek: Uzun boylu adamın şemsiyesi.

(taml) (tamlanan)
(tamlayan) (tamlanan)
Örnek: Babamın arabasının bagaj kapısı.
(taml)(tamlanan) (taml)(tamlanan)
(tamlayan) (tamlanan)

Belirtili isim Tamlaması

 İsim Unsuru(TY ilgi hali eki)+ İsim Unsuru(TN 3 tekil şahıs eki)

in.........i

NOT: Eğer bir isim tamlamasında, tamlayan bir zamirse tamlanan eki de o zamirin iyeliğini alır.
benim arabam

 

ev-in ön-ü


Belirtisiz İsim Tamlaması
 İsim Unsuru (eksiz)+ İsim Unsuru (3. tekil şahıs iyelik eki)
ev ön-ü
 


Takısız İsim Tamlaması

İsim Unsuru + İsim Unsuru

(eksiz)                (eksiz)

 

altın bilezik > takısız isim tamlaması

=> takısız isim tamlamasıyla sıfat tamlaması karıştırılmamalıdır.
altın kalp > sıfat tamlaması


 Zincirleme İsim Tamlama  

En az üç isimden oluşur

İstanbul  / yat   limanı

     TY   /   TN