Sagot :
Saltanatin kaldirilmasi (1 Kasim 1922)
Kurtulus Savasi'nin ilk yillarinda kurulan (23 Nisan 1920) Türkiye Büyük Millet Meclisi, halktan kopuk Osmanli yönetiminin yaninda, halkin içinden seçilen temsilcileriyle "halk iradesi"nin gerçek temsilcisi olmus, iyice eskimis ve yipranmis kisisel saltanatsa, TBMM'yi, yani ulusun egemenligini tanimamasinin yani sira, Sevr Antlasmasi'ni imzalamis, düsmanla isbirligi yapip, çikarttigi ayaklanmalarla Ulusal Kurtulus Savasi'ni engellemeye çalismisti.
23 Nisan 1920'den baslayarak ulusal egemenlige dayali devletin kurulmasiyla kisisel saltanata kalkmis gözüyle bakan Mustafa Kemal, Itilaf Devletleri'nin Lozan Baris Konferansi'na Ankara Hükümetinin yani sira Osmanli Hükümeti temsilcileri de çagirmalari üstüne, 1 Kasim 1922'de TBMM'de yaptigi konusmada ulus'un akla aykiri oldugunu belirterek,saltanatin kaldirilmasini istedi. Milletvekillerinin atesli konusmalarla Atatürk'ü desteklemelerinden sonra, saltanatin Istanbul'un isgal tarihinden (16 Mart 1920) baslayarak kalkmis oldugu oybirligiyle kabul edildi. Saltanatin kaldirilmasiyla Padisahlik sifati kalkan Mehmet VI Vahdettin de, 17 Kasim günü Ingiliz Komutanligina basvurarak, bir Ingiliz zirhlisiyla Istanbul'dan ayrildi.
Cumhuriyetin ilani (29 Ekim 1923)
Saltanatin kaldirilmasinin ve Lozan Baris Antlasmasi'nin ardindan TBMM'de en çok tartisilan konulardan biri, yeni devletin niteligi sorunuydu. Kendisi bir hükümet olan TBMM'nin ayri bir hükümeti ve bu hükümeti yönetecek bir basbakanin bulunmamasi, meclis içinden bakanlarin seçiminde adaylarin gerekli oyu saglamakta güçlük çekmeleri, sürekli sorunlara yol açmaktaydi. 27 Ekim 1923'te Ali Fethi (Okyar) Bey baskanligindaki hükümetin istifasi ve Cumhuriyet Halk Partisi grubunun yeni hükümet listesi üstünde anlasmaya varamamasi üzerine, Atatürk 28 Ekim gecesi arkadaslarini toplayarak sorunun gerçek çözümüyle ilgili düsüncesini açikladi ve Ismet Inönü'yle o gece, devletin niteliginin cumhuriyet oldugunu saptayan bir yasa tasarisi hazirladi. Ertesi gün TBMM, yapilan isin "çoktan dogmus olan çocugun adini koymak" oldugunun milletvekillerine açiklanmasindan sonra, saat 20.30'da Anayasa degisikligini kabul ederek cumhuriyeti ilan etti ve
oybirligiyle alinan bu karardan sonra cumhurbaskani seçimine geçerek, gene oybirligiyle Gazi Mustafa Kemal Pasa'yi Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaskani olarak seçti.
Halifeligin kaldirilmasi (3 Mart 1924)
Saltanatin kaldirilmasindan ve Mehmet VI Vahdettin'in Istanbul'dan ayrilmasindan sonra, TBMM'nin 18 Kasim 1922'de halife seçmis oldugu Abdülmecit Efendi, eski rejim yanlilarinin tek umudu haline gelmis, bundan güç alan Abdülmecit Efendi de, yeniden törenler düzenlemeye, demeçler vermeye bazi Islam ülkelerinin kendisine baglilik bildirmeleri
üzerine, Islam dünyasinin önderi tavri takinmaya baslamisti. Bu durumun yeni kurulmus cumhuriyet yönetimi için tehlikeli olabilecegini kavrayan Atatürk, Izmir'deki ordu tatbikatlari sirasinda ordu komutanlarina hilafetin kaldirilmasi konusunda düsüncesini açiklayip, yasanin meclis gündemine getirilmesini kararlastirdi. 1 Mart 1924'teki bütçe görüsmelerinde halifeye ve Osmanli hanedanina verilecek ödenek konusunun gündeme getirilmesinden sonra, 3 Mart 1924't kabul edilen yasayla, halifelik kaldirilip, ilerde saltanat ve halifelik iddiasinda bulunmamalari için Osmanli hanedani üyelerinin de yurt disina çikarilmalari kabul edildi.
ATAtÜRK DEVRIMLERIYLE ILGILI MAKALELER
• "Atatürk devrimi ve Türk hümanizması", Türk Dili, 11
(124-126), 1962, s. 1-3.
., "Atatürk ilke ve inkılapları", Kemalizm, 24 (269), 1984,
s. 21-22.
., "Atatürk ve devrimler", Turizm, 17 (149), 10.1973, s.
10-11.
., "Atatürk ve devrimleri", Kemalizm, 6 (63), 11.1967,
s. 18-19.
., "Atatüık ve devrimleri", Türk Tarih Kongresi (IX. Ankara,
21 -25.9.1981), 1981, s. 110-117 Bibi.
Avcı. Fuat,. "İnkılaplar", Kemalist Ülkü, 22 (265), 10.1990, s. 14-15.
Aybars. Ergün,. "Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi durum tespiti',
Tarih İncelemeleri Dergisi, (3), 1987, s. 63-77 Bibi.
Aydemir. Ş, Süreyya,. "Devrimler ve aşamalar", Türk Dili, 30 (278),
11.1974, s. 846-847.
Ayiter. Kudret, "İslamcılık akımları ve Atatürk inkılapları", Sümerbank, 13 (149), 11.1974, s. 6-9.
Bakan. Hikmet,. "Devrimlere açılış. Atatürk'ün Kastamonu ziyareti",
Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, 9 (50), 11.1971, s. 4-6.
Başgil, Ali Fuat., "İnkılaplarımıza dair", Sebilürreşat, 6 (126), 5.
1952, s. 5-7.
Baydar, Mustafa., "Atatürk çok önceden tasarlamıştı devrimi",
Varlık, 39 (770), 11.1971, s. 13.
., "Atatürk ve devrimlerimiz" Tanıtan: A. Binyazar, Türk
Dili, 30, (278), 11.1974, s. 918-919.
—., "Tarih ışığında devrimlerimiz", Varlık, 38 (758), 11.1970,
s. 14-15.
Baykal, Bekir S., "Atatürk ve inkılap", Belleten, 47 (188), 10.1983,
s. 893-902.
Belen, Fahri., "Türk Devriminin evrensel yönleri (İngilizce özet)",
istanbul Ün. Atatürk Devrimleri Araş. Enstitüsü Atatürk Devrimleri Milletlerarası Sempozyumu Bildirileri (I.- ist. 10-14.12.1973),
1975, s. 228-234.
Berk, Bekir., "Millete malolmayan bir inkılap", Türk Düşüncesi,
10 (6 / 7) 1959, s. 26-38.
Thank you for visiting our website wich cover about Türkçe. We hope the information provided has been useful to you. Feel free to contact us if you have any questions or need further assistance. See you next time and dont miss to bookmark.