Türk Büyüklerinin Özellikleri Alan Ve Çalışmaları
a)Astronomi ve matematik
Osmanlılar, kuruluş devrinde astronomiye ve matematiğe yoğun ilgi göstermişlerdir Özellikle Fatih , yerli ve yabancı bilim adamlarını İstanbul’ a davet ederek bilim hayatına büyük bir canlılık kazandırmıştır Bu dönemin en dikkate değer matematikçileri ve astronomistleri arasında Ali Kuşçu , Mirim Çelebi , Matrakçı Nasüh gibi ünlüler vardır
Ali Kuşçu
Ali kuşçu, Türk dünyasının XV yüzyılda yetiştirdiği, önemli matematikçilerden birisidir Timur’ un torunlarından olan babası Muhammed , büyük bilgin ve devlet adamı Uluğ Bey’in doğancıbaşısıydı
Bu yüzden kendisine, Kuşçu lakabı verildi
Ali Kuşçu , İstanbul’un enlem ve boylamını ölçmüştür Çeşitli Güneş
saatleri yapmıştır Ondalık kesir sayılar , “Türk Sayısı” adıyla Ali Kuşçu vasıtasıyla Batı’ ya geçmiştir Uluğ Bey’ in meşhur Zic’ inin hazırlamasında
büyük katkısı olmuştur
Takiyüddin
Osmanlı döneminin XVI yüzyılda yetişen en değerli bilginlerinden birisi de , Takiyüddin’ dirİstanbul’da 1585 yılında çok sayıda bilimsel eser
bırakarak ölmüştür
Takiyüddin, çok değerli bir matematikçi, astronomi bilgini ve mühendistir III Murat’ın emriyle, 1575 yılında Tophanede bir gözlem evi kurarTakiyüddin ilk defa saati bir gözlem aracı olarak kullanan kişidir Takiyüddin yaptığı bu saat, saniyeyi de gösteriyorduTakiyüddin’ in yapmış olduğu bu İstanbul gözlem evi, pek uzun ömürlü olmadı Çünkü aradan 5 yıl geçtikten sonra gözlem evini 1580 yılında III Murat’ın emriyle Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa tarafından yıktırıldıBunun nedeni ise şuydu ;Gözlem yapmakla Allah’ın işine karıştığına inandıkları için Allah’ın onlara salgın hastalık (veba) yolladığını düşünmeleriydi
Takiyüddin’ in trigonometri alanındaki çalışmaları da , oldukça önemlidir Henüz Kopernik , sinüs, kosinüs, tanjant, kotanjanttan bile söz etmeden , Takiyüddin bunların tanımlarını bile vermiş ve cetvellerini de çıkarmıştır Trigonometrik hesaplamalarda , o devirde henüz logaritma tabloları veya hesap makineleri olmadığı için , Takiyüddin basit bir alet kullanmıştır Bu alete, “Trigonometrik Çeyreklik” de denir
Cep , duvar ve masa saatleri ile astronomik saatlerin yapısını konu alan “Mekanik Saat Yapımı” adlı eseri , çok meşhurdur
b) Tıp
Osmanlılar’daki tıp çalışmaları,İslam dünyasındaki tıp çalışmalarının bir devamıdır Hippokrat , Calinus ( Galen ) , Razi , İbn Sina ve İbn Baytar, tıpta otorite kabul edilmiştir
Akşemseddin
Akşemseddin (1390-1459) ünlü bir tıp bilgini ve din adamıdır Fatih ile birlikte İstanbul’ un fethinde bulunur Tıp konusundaki ünlü eseri “Maidetü’l-Hayat” tır
Bu eserinde Akşemseddin , ilk defa bazı hastalıkların tohum adını verdiği mikroplardan meydana geldiğini söylemiştir Ayrıca akşemseddin aynı eserinde , pasteur’den çok önce bazı hastalıkların kalıtım yoluyla geçtiğini belirtmiştir
Sabuncuoğlu Şerafettin
Fatih devrinin ünlü tıp bilginlerinden biriside Şerafettin Sabuncu_
oğlu ( 1386-1470 )’dur Amasyalıdır
“Cerrahi” adlı eseri, Osmanlılar devrinde yazılan tek resimli cerrahi, yani ameliyat kitabıdırCerrahi ve eczacılık konularında da eserleri vardır
Mesane taşları ve fıtık ameliyatı için önerdiği yöntemler ve kullandığı aletler, kendisine aittir
c) Coğrafya
Osmanlıların üç kıtaya yayılması, onlarda coğrafya bilimine verilen önemi artırmış ve bu bilimin gelişmesine katkıda bulunmuştur
Kara ve deniz coğrafyası büyük gelişmelere sahne oldu Ayrıca haritacılık alanında da yeni gelişmeler oldu Eskiden yapılan haritalar, ihtiyaca cevap vermediğinden, bu günkü kabartma haritalara benzer haritalar çizildi Bunların en önemli örneklerini, kara coğrafyasında Matrakçı Nasüh, deniz coğrafyasında ise Piri Reis’ dir
Piri Reis
Piri reis, iki Dünya haritası ve “Denizcilik” adlı bir kitabıyla ünlüdürDünya haritası II Piri reis, yaklaşık 15 sene sonra, yani 1528 yılında yeni bir dünya haritası çizmiştir Bu gün elde bulunan parçası, Grönland , Kuzey ve Orta Amerika sahillerini gösteren kısmıdır
Bu haritanın belki de en önemli yanı, ilk kez Aristo zamanında görüldüğü sanılan, o zamandan bu güne dek buzullarla ve sularla kaplı görülmeyen Antartika kıtasının doğru bir biçimde çizmiş olmasıdır
Denizcilik kitabı ( Kitap-ı Bahriye ), Piri Reis’ in önemli bir eseridiir
