parantez ve kısa çizgi nerelerde kullanılır örneklerle herbirine bir örnek mesela:
1-.......da kullanılır örnek
2-......de kullanılır örnek
NOT:saçma yazan şikayet edilecek.Güzel yazan 5puan+tşkr+en iyi
ama çooooook uzun olsun
kısa çizgi
JBirleşik kelimeler de tek kelime gibi telâffuz edilerek heceleme buna göre yapılır.
................................................................................. ba-
şöğretmen Atatürk ......................................................... il-
kokuldayken ...............................................................................Karaosma-
noğlu'nun............................................................................
JKelimeler satır sonunda ve başında bir tek harf kalacak şekilde bölünmez. Aşağıdaki gibi kullanımlar yanlıştır:
............................................................................................a-
rabayla ..................................................................u-
çurtmamızın .............................................cami-
i ..........................................................niha-
î..............
Doğruları şöyle olacaktır:
.......................................................................ara-
bayla ...............................................................................uçurt-
mamızın ....................................................................ca-
mii .............................................................................................ni-
haî..............
JÖzel isimlerde ve rakamlarda kesme işareti satır sonuna geliyorsa ve kesme işaretinden sonraki kısmın alt satıra geçmesi gerekiyorsa bu durumda kısa çizgi kullanılmaz:
.................................................................... Geçen yıl Ankara'
daki akrabalarımıza ..................................................1996'
da .................................................
JGırtlak ünsüzü için kesme kullanılan kelimelerde kesmeli heceler satır sonuna getirilmez.
..........................................................................................................meş'-
aleyi değil ........................................................meş'a-
leyi olacak ........................................................... kur'-
adan değil ..........................................................kur'a-
dan. olacak
"de" ve "ki" bağlacı ile "mi" soru ekinden önceki kelime satır sonunda kalıyor da bu ek ve bağlaçlar alt satıra iniyorlarsa araya (satır sonuna) kısa çizgi konmaz:............................................................................... önünde kitap
da yoktu ............................................................................... gördüm
ki söylüyorum .................................................................................. geçen yıl
mı kazanmış?
*Özgün imlâsıyla yazılan yabancı kelimeler satır sonunda kendi dillerinin kurallarına göre bölünür.
Cümle içindeki arasöz ve ara cümlelerin başına ve sonuna konur:Bütün bebekler -Zeynep hariç- çoktan uykuya dalmışlardı.
Sizinle ilgili her şeyi -gördüğüm ve bildiğim her şeyi- mutlaka yazacağım.
Bu çocuk -sizi temin ederim ki- ilerde büyük adam olacak.
Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasına konur:İkinci dünya savaşı (1939-1945) tam altı yıl sürmüştür.
09.30-10.30
isim-fiil, zarf-fiil, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Fen-Edebiyat Fakültesi...
Birbiriyle ilgi kurulan iki isim arasında kullanılır:Türk-Yunan ilişkileri.
Sivas-Ankara arası trenle yüz yıldır 12 saatte gidiliyor.
Türkçe-Fransızca sözlük
Ural-Altay dil grubu
Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması
Soy-dil-din üçgeni...
2000-2001 öğretim yılı...
3-4 kişi
19-20 yaşlarında
1-7 Aralık 2000 tarihleri arasında
458-54=404
Adreslerde semt ile şehir ismi arasına konur:Demirlibahçe-ANKARA
Dil bilgisinde fiil kök ve gövdelerini ifade etmede, kelimeleri eklerine ayırmada, ekleri tek başına göstermede ve kelimeleri hecelemede kullanılır:oku-, yaz-, gönder-, sevindir-; yaz-dı-k, yol-cu-luk, -de, -i, -ki, ge-le-bi-li-rim
Bazı yabancı kelimelerde kullanılır:Sainte-Beuve, by-pass, check-up...
Bilimsel yazılarda, Arapça ve Farsça tamlamalarda ve bazı ibarelerde kullanılır:Servet-i Fünun, Divanı, Lûgati't-türk, Aşk-ı Memnu, bülbül-i şeydâ, âteş-perest, vatan-perver, bilâ-ücret, bî-çâre, hokka-bâz, nâ-mağûb...
parantez
1. Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır.
Örnek: Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile görmek için değil, kendimizi göstermek için geziyoruz (Nurullah Ataç).
- O kitabın çıkış tarihinde (1968) sen okuma yazma bilmiyordun.
Not: Yay ayraç içinde bulunan cümleler büyük harfle başlar ve sonuna uygun noktalama işareti getirilir. Ayrıca “yani” ile yapılan açıklamalar yay ayraç içine alınmaz.
Örnek: Babasından, yani okumasında büyük emeği geçen insandan daha ne isteyebilirdi ki?
2. Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılır.
Örnek: Zîbâ Dudu (Habbe Kadın ‘a) — A dostlar, damat bey gelin hanımı görür görmez sevincinden bayıldı.
Müştak Bey —Hayır, sevincimden bayılmıyorum: kederimden yüreğime iniyor. (Şinasi)
3. Parantez içinde yazılan tam anlamlı bir cümle ise cümlenin sonundaki nokta, soru veya ünlem işareti parantezi kapamadan konur.
Örnek: Bugünkü medeniyet yolunda ilerleyişimiz (Daha önceki müslüman Türkmedeniyetlerini düşünün.) pek de büyük bir ilerleme olmasa gerek.
