Dünya’nın dönüş hızı nasıl belirlenmiştir? Dünya’nın dönüş yönü nasıl belirlenmiştir? Dünya milyonlarca yıldır sabit bir hızla dönmeyi nasıl başarmıştır? Bir gün herhangi bir sebepten dolayı bu hız düşebilir mi veya Dünya’nın dönmesi durabilir mi?
Yukarıdaki soruların tamamına açıklık getirebilecek şey Güneş’in manyetik alanıdır. Güneş sisteminde Güneş’in kendiside dahil olmak üzere bütün gezegenlerin bir manyetik alanı vardır. Güneş sistemindeki bütün gezegenler hassas bir denge ile Güneş’in etrafında dönerler. Gezegenler Güneş’in etrafında dönerlerken aynı zamanda kendi eksenleri etrafında da dönerler.
Gezegenler milyonlarca yıldır yörüngelerinden sapmadan hem Güneş etrafında hem de kendi eksenleri etrafında sabit bir hızla dönmeyi nasıl başarmışlardır? Güneş’in manyetik alanı sayesinde.
Güneş’in manyetik alanının gezegenlerin manyetik alanına etkisi;
* Gezegenin manyetik alanının gücüne,
* Gezegenin kütlesel büyüklüğüne,
* Gezegeni oluşturan maddelerin cinsine,
* Gezegenin yoğunluğuna
göre değişim gösterir. Gezegenlerin Güneş’in etrafında dönüşü tıpkı Dünyamız ile Dünyamızın yörüngesine yerleştirdiğimiz uyduların veya Dünyamızın doğal uydusu olan Ay’ın Dünya yörüngesinde dönüşüne benzer. Ancak nasıl oluyor da milyonlarca yıldır gezegenler yörüngelerinden sapmadan aynı hareketleri tekrarlıyorlar?
Burada ilginç bir nokta gözümüze çarpıyor. Güneş’in merkezinden dışarıya doğru gidildikçe gezegenlerin kütlesel büyüklükleri ve yoğunluklarındaki farklar.
Güneş’e yakın gezegenlere baktığımızda; Merkür, Venüs, Dünya, Mars. Kütleleri küçük, yoğunlukları büyük, manyetik alanları küçüktür.
Güneşe uzak gezegenlere baktığımızda ise; Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün. Kütleleri büyük, yoğunlukları küçük, manyetik alanları büyüktür.
Güneş’e uzak gezegenlerin yoğunluklarının küçük olmasının sebebi, bileşimlerinin daha hafif maddelerden oluşmasıdır. Yani kütlelerinin büyük olmasına rağmen Güneş’in çekim kuvvetine, Güneş’e yakın gezegenlerden daha az ihtiyaç duyarlar. Güneş kendi etrafında döndükçe sistemdeki bütün gezegenlerde Güneş’in etrafında dönerler.
Manyetik Alanların Etkileşimi Kuramı: Gezegenlerin kendi etraflarında dönmesini sağlayan şey her bir gezegenin kendine ait manyetik alanıdır. Ancak bu manyetik alan kendi ekseni etrafında dönebilmesi için tek başına bir işe yaramaz. Dönüşün sağlanabilmesi için kendisinden daha güçlü bir manyetik alana ihtiyaç vardır. Bu manyetik alanda Güneş’in manyetik alanıdır. Merkür, Venüs, Dünya ve Mars gezegenlerinin manyetik alanları zayıftır. O yüzden kendi etraflarındaki dönüş hızları düşüktür. Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’ün manyetik alanları güçlüdür. O yüzden kendi etraflarındaki dönüş hızları yüksektir.
Manyetik alanı olmayan veya üzerlerinde manyetik alan oluşumu sağlayabilecek maddeler içermeyen kütleler kendi etraflarında dönüş sağlayamazlar. Milyonlarca yıldan beri kendi ekseni etrafında dönmeye devam eden Dünyamız, Güneş’in manyetik alanı ve sahip olduğu kendi manyetik alanı sayesinde hız kaybetmeden bu dönüşü sürdürecektir.
