Sagot :
Geniş Zamanda Kayma
* Nasrettin Hoca bir gün pazara gider, ("gitmiş" yerinde)
* Çocuk bir de bakar ki çantası yerinde yok. ("bakmış")
* Şimdi eve gider, parayı alıp gelirsin. (Emir yerinde: git, gel.)
* Şimdi bırak, birkaç dakika sonra okursun. (Gelecek zaman yerinde)
* Acele etme, birazdan gideriz. (Gelecek zaman yerinde)
* Arabayı yazın alırız. (Gelecek zaman yerinde)
Şimdiki Zamanda Kayma
* Burada cuma günleri pazar kuruluyor. (Geniş zaman yerine: kurulur.)
* O, bu iyilikleri hep yapıyor. (Geniş zaman yerine: yapar)
* Annen yarın baklava yapıyor mu? (Gelecek zaman yerinde: yapacak mı?)
* Pazarlığa girişiyorum, kafesi onun düşündüğü fiyata satın alıyorum, ("-dili" geçmiş yerine: giriştim, satın aldım.)
* Basat bir de bakıyor ki Tepegöz mışıl mışıl uyuyor, ("-miş'li" geçmiş yerine: bakmış.)
* Atatürk, yine bir gün sanatçıları topluyor, onlarla sohbete başlıyor, ("-miş'li geçmiş yerine:... toplamış, sohbete başlamış.)
Gelecek Zamanda Kayma
* Bunu alacak, götürecek, dayına teslim edeceksin. (Emir kipi görevinde: al, götür, teslim et.)
* Ama çok dikkatli olacaksın. (Gereklilik kipi görevinde: olmalısın.)
* Trafik tıkanmış olacak. (Olasılık - tahmin anlamlı: olmalı.)
Fatih'in askerleri Haliç'ten kente girer ve kenti ele geçirirler.
(girdi) (geçirdiler)
Eylem geçmişte yapılmış, "girer", "geçirirler" yerine "girdi", "geçirdiler" eylemleri kullanılmalıydı.
✓ Alacağımız güzel duyumlar halkımızın kararını etkiler.
(etkileyecek)
Eylem henüz gerçekleşmediğinden geniş zaman, gelecek zaman kipi anlamında kullanılmıştır.
✓ Yaşar Kemal, o yıllarda su bekçiliği yapar ve köylere su dağıtır.
(yapmış) (dağıtmış)
Bu cümledeki eylemler, geniş zamanla çekimlenmesine karşın geçmiş zaman anlamını vermektedir.
✓ Doğum günümde bana kitap alıyormuş.
(alacakmış)
Bu cümlede şimdiki zaman kipi gelecek zaman yerine kullanılmıştır.
✓ Sahafla pazarlığa tutuşuyor ve elindeki Dede Korkut kitabını satın alıyorum.
(tutuştum) (aldım)
Cümlesindeki şimdiki zamanlı eylemler "-di'li geçmiş zaman" yerine kullanılmıştır.
✓ Törene sen de katılacaksın ve bir konuşma yapacaksın.
(katıl) (yap)
Cümlesindeki gelecek zamanlı eylemler emir kipi yerine kullanılmıştır.
✓ - Seni uzun boylu bir genç aradı.
- Oğlum olacak.
(olmalı)
"olacak" eylemi bu cümlede gelecek zaman yerine değil, gereklik kipi yerine kullanılmıştır.
"Beni arasa arasa oğlum arar" anlamında kullanılmış bir eylemdir.
* Yarın size geliyoruz. (geleceğiz)
* Seneye yurtdışına gidiyoruz. (gideceğiz)
Şimdiki zaman, geniş zaman yerine kullanılabilir:
* Her gün yürüyorum. (yürürüm)
* O, beni hiç dinlemiyor. (dinlemez)
Geniş zaman, geçmiş zaman yerine kullanılabilir:
* Padişahın oğlu hazırlanır yola çıkar. (hazırlanmış, yola çıkmış)
* Dedemin adını bana verirler. (vermişler)
Geniş zaman, gelecek zaman yerine kullanılabilir:
* Birazdan yola çıkarız. (yola çıkacağız)
* Yarından sonra yağmurlar başlar. (başlayacak)
Gelecek zaman, emir kipi yerine kullanılabilir:* Akşam olmadan eve geleceksin.
* Bundan sonra daha dikkatli olacaksın.
Gelecek zaman, olmak fiiliyle kullanıldığında cümleye ihtimal anlamı katar:
* Buraya gelen Sedat olacak.
* Bu kitaplar onun olacak.
İstek kipi, emir anlamında kullanılabilir:
* Biraz bekleyelim.
* Konuşmayı keselim.
Emir kipi, istek anlamında kullanılabilir:
* Allah razı olsun. (İstek)
* Yeni arabanız hayırlı olsun. (İstek)
Gereklilik kipi, istek ve ihtimal anlamında kullanılabilir:
* Şimdi serin bir yer olmalı da uyumalı. (İstek)
* Şimdi Ankara'dan dönmüş olmalı. (İhtimal)
]Bilinen geçmiş zaman yerine geniş zaman:
Başarmak için azimli davranır ve sonunda başarır. (davrandı/başardı)
]Öğrenilen geçmiş zaman yerine geniş zaman
Hoca bir gün pazara iner. (inmiş)
]Şimdiki zaman yerine geniş zaman
Ben onun ne istediğini bilirim. (biliyorum)
Başkan Bey, evrakı isterler. (istiyor)
]Gelecek zaman yerine geniş zaman
Babam bu habere çok sevinir. Sevinecek
]Emir yerine geniş zaman:
Sabah erkenden kalkar, çantanı hazırlarsın. (kalk, hazırla)
]Bilinen geçmiş zaman yerine şimdiki zaman:
Duyar duymaz olay yerine koşuyorum. (koştum)
]Gelecek zaman yerine şimdiki zaman:
Birkaç gün sonra Ankara'ya gidiyorum. (gideceğim)
]Geniş zaman yerine şimdiki zaman: Her zaman buraya uğruyor. (uğrar)
]Emir yerine gelecek zaman:Bu kitabı bir haftada okuyacaksın! (oku)
]Gereklilik yerine gelecek zaman:Sıkıntın çalışmandan olacak. (olmalı)
]Bilinen geçmiş yerine istek
Dışarı çıkınca bir de ne göreyim!
Onu karşımda görmeyeyim mi!
]Emir yerine istek:İşimize gereken ciddiyeti gösterelim. (gösterin)
]Emir yerine gereklilik:
Yarın daha erken gelmelisin. Gel!
On dakika içinde bu eşyalar taşınmalı. Taşınsın!
]İstek yerine emir
Her şey gönlünce olsun
Allah yardımcınız olsun.
]Yetersizlik, gücü yetmeme yerine emir
Bu adamdan kurtul, kurtulabilirsen.
İşin içinden çık çıkabilirsen.
]Şimdiki zaman yerine miş'li geçmiş zamanın hikâyesi:
Buyurun, ne aramıştınız? (arıyorsunuz)
Thank you for visiting our website wich cover about Türkçe. We hope the information provided has been useful to you. Feel free to contact us if you have any questions or need further assistance. See you next time and dont miss to bookmark.